1. Tại sao phải xây dựng những thành phố xanh?
Các thành phố ngày nay tiêu thụ ước tính 78% năng lượng của thế giới nhưng tạo ra hơn 60% lượng khí thải gây hiệu ứng nhà kính. Tính bền vững phải được giải quyết để các thành phố thông minh đạt được các mục tiêu lâu dài và thực sự cải thiện cuộc sống đô thị. Ưu tiên những kế hoạch phát triển thân thiện với môi trường là bước đầu tiên để thực hiện điều này.
Một làn sóng đô thị hóa quy mô lớn đang diễn ra trên toàn thế giới và Liên Hợp Quốc (UN) dự báo rằng đến năm 2050 khoảng 68,00% dân số toàn cầu, sẽ sống tại các thành phố, chủ yếu ở các quốc gia đang phát triển . Sự thay đổi nhân khẩu học đáng kể này đã tạo ra áp lực to lớn lên cơ sở hạ tầng và tài nguyên đô thị, khiến các thành phố gặp nhiều thách thức trong việc giải quyết các vấn đề về phát triển bền vững, cũng như quản lý những mối quan tâm kinh tế – xã hội, chính trị và môi trường
Mục tiêu cơ bản của khái niệm thành phố thông minh bền vững là tuân theo các nguyên tắc phát triển bền vững và ứng dụng những công nghệ thông minh như trí tuệ nhân tạo (AI), dữ liệu lớn (big data) và Internet vạn vật (IoT) nhằm nâng cao phúc lợi và tính đáng sống cho công dân. Việc triển khai thành phố thông minh bền vững có thể cải thiện quản lý năng lượng, đảm bảo an toàn công cộng và giảm bớt tình trạng tắc nghẽn đô thị.
2. Khái niệm giữa thành phố thônh minh và thành phố bền vững
Các khái niệm về thành phố bền vững và thành phố thông minh được tích hợp trong khuôn khổ rộng lớn hơn của thành phố thông minh bền vững. Khái niệm thành phố thông minh bền vững không chỉ đẩy nhanh dịch vụ và nâng cao chất lượng đời sống đô thị thông qua việc tích hợp công nghệ tiên tiến, mà còn đảm bảo bảo vệ môi trường và thúc đẩy công bằng cũng như gắn kết xã hội .
| Tiêu chí | Thành phố bền vững | Thành phố thông minh | ||
| Định nghĩa | Tập trung vào việc giảm thiểu tác động môi trường, bảo tồn tài nguyên và thúc đẩy công bằng xã hội để tạo dựng môi trường đô thị bền vững và thân thiện với sinh thái. | Sử dụng công nghệ tiên tiến và các phương pháp tiếp cận dựa trên dữ liệu để tối ưu hóa dịch vụ đô thị, nâng cao hiệu quả và thúc đẩy phát triển kinh tế. | ||
| Lĩnh vực trọng tâm | Đạt được các Mục tiêu Phát triển Bền vững (SDGs), bảo tồn tài nguyên và sinh thái, tính bền vững môi trường, và công bằng xã hội. | Nâng cao hiệu quả đô thị thông qua công nghệ tiên tiến và sáng tạo, cùng việc thu thập và tối ưu hóa dữ liệu. | ||
| Mục tiêu chính | Giảm thiểu suy thoái môi trường và phát thải, thúc đẩy không gian xanh và cơ sở hạ tầng sinh thái, đồng thời hỗ trợ phúc lợi cộng đồng. | Cải thiện hiệu quả bằng cách ứng dụng ICT và đổi mới sáng tạo, nâng cao dịch vụ đô thị và thúc đẩy tăng trưởng kinh tế. | ||
| Thách thức chính | Mâu thuẫn với phát triển, đảm bảo nguồn vốn, duy trì cam kết chính sách nhất quán, và thúc đẩy hòa nhập xã hội. | Khoảng cách số, nguy cơ doanh nghiệp thống trị, chi phí ban đầu cao, thiên lệch công nghệ và sự tham gia hạn chế của công dân. | ||
| Cách tiếp cận | Ưu tiên các khung chính sách định hướng và tập trung vào quy định, tiêu chuẩn. | Phụ thuộc nhiều vào phân tích dữ liệu, lưới điện thông minh, IoT và thiết bị thông minh để quản lý chức năng đô thị. | ||
| Tích hợp công nghệ | Chủ yếu tập trung vào công nghệ xanh và cơ sở hạ tầng bền vững cho phát triển bền vững. | Sử dụng rộng rãi ICT, IoT, AI và phân tích dữ liệu trong quản lý đô thị. | ||
| Nhấn mạnh môi trường | Tập trung mạnh mẽ vào việc giảm dấu chân carbon, thúc đẩy không gian xanh, bảo tồn tài nguyên và đa dạng sinh học. | Thường bỏ qua các mục tiêu môi trường và tập trung nhiều hơn vào phát triển xã hội và kinh tế. |
3. Những yếu tố làm nên một thành phố thông minh “xanh”
3.1. Công viên – lá phổi xanh giữa lòng đô thị
Công viên từ lâu đã được ví như “lá phổi” giúp thành phố duy trì sự cân bằng sinh thái. Không phải ngẫu nhiên mà nhiều đô thị lớn trên thế giới đã chú trọng xây dựng công viên từ hàng trăm năm trước, như Giardino della Guastella 500 năm tuổi ở Milan hay Stadtpark hơn 160 năm tuổi tại Vienna.
Cây xanh trong công viên hấp thụ CO₂, lọc không khí, điều hòa nhiệt độ và làm mát thành phố, đồng thời góp phần giảm ô nhiễm. Các mảng xanh còn đóng vai trò như lớp cách nhiệt tự nhiên cho công trình, hạn chế hiệu ứng đảo nhiệt. Ngoài ra, công viên cũng là môi trường sống của nhiều loài động – thực vật, tạo nên sự đa dạng sinh học ngay trong lòng đô thị.Ngày nay, công viên không chỉ là nơi vui chơi, thể dục, nghỉ ngơi mà còn trở thành không gian ứng dụng công nghệ: phủ sóng internet miễn phí, đèn chiếu sáng tiết kiệm năng lượng, hay hệ thống quản lý thông minh để nâng cao trải nghiệm của người dân.
3.2. Giao thông công cộng hiệu quả
Một thành phố xanh không thể thiếu hệ thống giao thông công cộng thuận tiện, giúp hạn chế phương tiện cá nhân và giảm lượng khí thải CO₂. Những phương tiện sử dụng năng lượng sạch như xe điện, xe đạp hay tàu điện ngầm hiện đại đang dần trở thành lựa chọn hàng đầu.
Các tuyến xe buýt thông minh cũng được triển khai tại nhiều nơi, cho phép hành khách kiểm tra lộ trình, điểm dừng, số lượng khách thông qua ứng dụng. Nhờ vậy, người dân có thể lên kế hoạch di chuyển hiệu quả hơn, tránh chờ đợi quá lâu hay lỡ chuyến. Nhà chờ xe buýt thông minh cũng góp phần nâng cao sự tiện nghi, biến việc đi lại trở nên dễ dàng và thân thiện hơn với môi trường.
3.3. Không gian công cộng chất lượng
Giữa nhịp sống hối hả và những tòa nhà cao tầng, cư dân thành phố vẫn cần không gian để đi bộ, gặp gỡ và tận hưởng sự an toàn, thoải mái. Chính vì vậy, nhiều đô thị đã cải tạo những công trình cũ thành nơi sinh hoạt cộng đồng xanh. Ví dụ như tuyến đường sắt bỏ hoang ở New York được biến thành High Line công viên đi bộ trên cao, hay những khu phố đi bộ nổi tiếng tại Copenhagen.
3.4. Làn đường dành cho xe đạp
Xe đạp là phương tiện lý tưởng cho một thành phố thông minh, nhưng nếu thiếu hạ tầng phù hợp, người đi xe dễ gặp nguy hiểm trong dòng giao thông đông đúc. Vì vậy, các thành phố hiện đại đang xây dựng làn đường chuyên biệt, trạm dừng, bãi đỗ an toàn và cả trạm sạc cho xe đạp điện.
Nhiều nơi còn tổ chức chương trình khuyến khích đạp xe, cho phép đưa xe đạp lên tàu, xe buýt, đồng thời lắp đặt đèn giao thông thông minh phát tín hiệu ưu tiên cho người đi bộ và xe đạp.
3.5. Công trình xanh
Bộ mặt đô thị gắn liền với các tòa nhà, và xu hướng kiến trúc hiện nay là phát triển công trình thông minh, thân thiện môi trường. Chúng không chỉ mang lại sự tiện nghi cho người sử dụng mà còn tiết kiệm năng lượng, nguồn nước và giảm khí thải.Những công trình biểu tượng như mái nhà xanh tại tòa thị chính Chicago hay tòa nhà Liên bang ở San Francisco là minh chứng rõ ràng cho nỗ lực xây dựng thành phố xanh, đồng thời khẳng định vai trò tiên phong của công nghệ trong kiến trúc bền vững.
3.6. Tái chế và tái sử dụng
Hoạt động tái chế vốn phổ biến từ lâu, nhưng để hiệu quả hơn, các thành phố cần xây dựng hệ thống phân loại rác thuận tiện, thu gom định kỳ và mở rộng danh mục rác có thể tái chế, từ rác điện tử đến rác thải thực phẩm.Song song đó, nhiều đô thị còn áp dụng mô hình tái chế nước phục vụ cho công viên, cây xanh và nông nghiệp, góp phần tiết kiệm tài nguyên và giảm áp lực môi trường.
3.7. Quy hoạch linh hoạt, đa chức năng
Quy hoạch đô thị bền vững không phải lúc nào cũng đồng nghĩa với việc xây mới. Thay vào đó, việc tái phát triển không gian cũ thành khu phức hợp đa năng mang lại nhiều lợi ích hơn.Hamburg (Đức) đã biến một bến cảng cũ thành tổ hợp đi bộ kết hợp văn phòng, thương mại và dân cư; còn tại Atlanta (Mỹ), dự án Centennial Yards đang kết hợp nhà ở, bán lẻ, văn phòng với sân vận động sẵn có. Đây chính là những minh chứng điển hình cho cách tận dụng không gian thông minh.
3.8. Năng lượng thông minh
Sử dụng năng lượng tái tạo là chìa khóa cho một thành phố xanh. Na Uy đã áp dụng công nghệ đốt rác để phát điện phục vụ sưởi ấm, trong khi Anh Quốc gây ấn tượng với Bird Street – con đường thông minh đầu tiên trên thế giới.Tại đây, những viên gạch đặc biệt của Pavegen có thể biến động năng từ bước chân thành điện năng, đủ để chiếu sáng, phát nhạc hay kết nối Bluetooth. Ngoài ra, những chiếc ghế ClearAir còn giúp lọc khí độc hại, mang lại bầu không khí trong lành hơn cho người đi đường.
Thành phố xanh (green city) được phát triển từ ba ý niệm: Sinh thái, tính bền vững và thông minh. Trước hết thành phố xanh là một đô thị sinh thái (eco-city), nơi có một tỷ lệ đáng kể cây xanh đóng góp vào sự cân bằng sinh thái trên một địa bàn dân cư. Tiếp đến thành phố phải thể hiện yếu tố phát triển bền vững (sustainable city) với kết cấu hạ tầng hoàn chỉnh, khai thác hợp lý các nguồn tài nguyên và ứng phó hữu hiệu với tình trạng biến đổi khí hậu. Và cuối cùng, đô thị này đạt đến cấp độ một thành phố thông minh (smart city) từ việc tích hợp công nghệ thông tin vào quản lý, điều hành và phục vụ các nhu cầu của cư dân.
Tìm hiểu thêm : Xu hướng phát triển Smart city tại Việt Nam 2025
Liên hệ ngay hôm nay!
Bạn đang tìm kiếm một giải pháp quản lý khu công nghiệp và đô thị thông minh toàn diện ?
Liên hệ với VNTT ngay hôm nay để được Demo và tư vấn triển khai miễn phí !
—————————–
Công ty CP Công nghệ & Truyền thông Việt Nam (VNTT)
– Địa chỉ: Tầng 16, Toà nhà WTC Tower , Số 1, Đường Hùng Vương, Phường Bình Dương, Thành phố Hồ Chí Minh.
– Hotline: 1800 9400 – 0274 222 0222
– Email: marketing@vntt.com.vn
– Facebook: https://facebook.com/eDatacenterVNTT
– Zalo OA: https://zalo.me/edatacentervntt
