Giữa làn sóng mạnh mẽ của Cách mạng Công nghiệp lần thứ tư – nơi công nghệ đang tái định hình toàn bộ cấu trúc sản xuất và kinh doanh – việc ứng dụng các giải pháp số hóa đã trở thành đòn bẩy chiến lược giúp các quốc gia nâng tầm vị thế trong chuỗi giá trị toàn cầu. Sự bùng nổ của trí tuệ nhân tạo (AI), Internet vạn vật (IoT), dữ liệu lớn (Big Data) hay công nghệ chuỗi khối (Blockchain) đang mở ra cơ hội lớn cho mọi lĩnh vực, đặc biệt là công nghiệp – trụ cột của nền kinh tế.
Tại Việt Nam, việc hiện đại hóa ngành công nghiệp bằng công nghệ số không còn là lựa chọn, mà đã trở thành yêu cầu sống còn. Đây là con đường ngắn nhất để gia tăng năng lực cạnh tranh, phát triển bền vững và hội nhập sâu rộng vào nền kinh tế thế giới. Nhưng bức tranh này đang diễn biến như thế nào? Và đâu là những cơ hội, thách thức cần được nhận diện rõ ràng?
1. Bức tranh thực trạng chuyển đổi số trong công nghiệp Việt Nam
Theo Bộ Khoa học và Công nghệ, trong 10 tháng đầu năm 2024, chuyển đổi số đã đóng góp làm tăng 8,6% giá trị sản xuất công nghiệp so với cùng kỳ năm 2023. Doanh thu từ ngành công nghiệp công nghệ số đạt ước tính khoảng 118 tỷ USD, tăng mạnh 17,78% so với năm trước. Những con số này không chỉ phản ánh nỗ lực của các doanh nghiệp mà còn cho thấy tiềm năng to lớn mà chuyển đổi số mang lại.
Tính đến tháng 10/2024, Việt Nam đã có khoảng 48.000 doanh nghiệp công nghệ số hoạt động tích cực tại các địa phương – tăng đáng kể so với những năm trước đó. Nhiều doanh nghiệp lớn trong lĩnh vực sản xuất, logistics, năng lượng và vật liệu đã mạnh dạn đầu tư vào hệ thống quản trị số, dây chuyền sản xuất thông minh và các giải pháp tự động hóa.
Ảnh minh họa: Chuyển đổi số trong công nghiệp
2. Lợi ích vượt trội của số hóa ngành sản xuất
Việc áp dụng công nghệ hiện đại vào lĩnh vực sản xuất không chỉ đơn thuần là cải tiến kỹ thuật, mà còn mang lại giá trị vượt bậc cho doanh nghiệp.
2.1. Tối ưu hóa hiệu suất và giảm chi phí
- Các hệ thống quản trị như ERP, MES hay SCADA giúp doanh nghiệp vận hành trơn tru, giảm thiểu lỗi kỹ thuật và nâng cao hiệu suất dây chuyền.
- Nhờ khả năng phân tích dữ liệu chính xác, các nhà máy có thể dự báo nhu cầu sản xuất, lập kế hoạch tồn kho hiệu quả và cắt giảm chi phí lãng phí.
2.2. Cải thiện chất lượng và dịch vụ khách hàng
- Hệ thống giám sát thông minh giúp kiểm soát chất lượng sản phẩm theo thời gian thực, phát hiện và xử lý sự cố ngay khi phát sinh.
- Trí tuệ nhân tạo hỗ trợ phát hiện lỗi với độ chính xác cao, từ đó nâng cao độ tin cậy và uy tín thương hiệu.
- Doanh nghiệp có thể phân tích hành vi người tiêu dùng để cá nhân hóa trải nghiệm và nâng cao dịch vụ hậu mãi.
2.3. Tăng tốc độ mở rộng thị trường
- Các nền tảng thương mại điện tử và mô hình phân phối trực tuyến giúp doanh nghiệp vươn ra thị trường toàn cầu mà không cần mở rộng mạng lưới vật lý.
- Việc ứng dụng dữ liệu thị trường giúp định hướng chiến lược sản phẩm phù hợp với từng khu vực, nâng cao hiệu quả kinh doanh.
3. Những rào cản lớn trong hành trình số hóa
Mặc dù tiềm năng là rất lớn, nhưng nhiều doanh nghiệp vẫn gặp khó khăn khi bước vào hành trình đổi mới công nghệ:
3.1. Nhân lực chưa đáp ứng được nhu cầu chuyển đổi
- Việc thiếu hụt kỹ sư công nghệ, chuyên gia phân tích dữ liệu và đội ngũ IT chuyên sâu đang là thách thức chung.
- Lực lượng lao động trong các nhà máy truyền thống vẫn gặp khó khi thích nghi với hệ thống tự động hóa, AI hay dữ liệu lớn.
3.2. Hạ tầng kỹ thuật chưa đồng bộ
- Ở nhiều địa phương, hệ thống internet tốc độ cao, trung tâm dữ liệu hay nền tảng điện toán đám mây vẫn còn yếu và manh mún.
- Điều này đặc biệt gây khó khăn cho các doanh nghiệp nhỏ ở vùng xa trong việc triển khai công nghệ mới.
3.3. Chi phí đầu tư ban đầu lớn
- Việc nâng cấp thiết bị, phần mềm, đào tạo nhân sự đòi hỏi nguồn vốn đáng kể, khiến nhiều doanh nghiệp ngần ngại bắt đầu.V
- Thiếu các mô hình tài chính linh hoạt cũng là yếu tố cản trở tiến trình số hóa.
4. Hướng đi chiến lược để phát triển công nghiệp thông minh
Để quá trình đổi mới công nghệ diễn ra hiệu quả và bền vững, cần sự phối hợp mạnh mẽ giữa Nhà nước, doanh nghiệp và các cơ sở đào tạo.
4.1. Đào tạo nhân lực đáp ứng yêu cầu mới
- Tăng cường liên kết giữa các trường đại học, viện nghiên cứu và doanh nghiệp trong đào tạo thực hành.
- Tập trung đào tạo các kỹ năng số: lập trình, phân tích dữ liệu, tự động hóa, vận hành nhà máy thông minh.
4.2. Tạo cơ chế hỗ trợ tài chính và đổi mới sáng tạo
- Chính phủ cần tiếp tục có các chính sách như ưu đãi thuế, hỗ trợ tín dụng, quỹ đầu tư đổi mới công nghệ.
- Đẩy mạnh hình thành các cụm công nghiệp thông minh làm hình mẫu để nhân rộng.
4.3. Nâng cấp hạ tầng số đồng bộ
- Đầu tư vào mạng 5G, nền tảng dữ liệu quốc gia, và hệ thống bảo mật để đảm bảo an toàn cho doanh nghiệp trong quá trình vận hành.
- Tạo điều kiện cho doanh nghiệp tiếp cận dịch vụ công nghệ với chi phí hợp lý thông qua mô hình công – tư.
5. Tương lai rộng mở nếu hành động kịp thời
Việc ứng dụng công nghệ số vào sản xuất không chỉ là nâng cấp thiết bị hay phần mềm, mà là sự chuyển mình toàn diện về tư duy, tổ chức và vận hành. Việt Nam hoàn toàn có thể xây dựng một ngành công nghiệp hiện đại, bền vững và đủ sức cạnh tranh toàn cầu – nếu tận dụng tốt cơ hội và hành động quyết liệt ngay từ hôm nay.
TÌM HIỂU THÊM: Beca Smart: Nền Tảng Tối Ưu Quản Lý Khu Công Nghiệp và Đô Thị Thông Minh
Liên hệ tư vấn
Bạn đang tìm hiểu các giải pháp thông minh cho doanh nghiệp?
Liên hệ với VNTT ngay hôm nay để được Demo và tư vấn triển khai miễn phí!
Công ty CP Công nghệ & Truyền thông Việt Nam (VNTT)
– Địa chỉ: Tầng 16, Toà nhà WTC Tower , Số 1, Đường Hùng Vương, Phường Hoà Phú, Thành phố Thủ Dầu Một, Tỉnh Bình Dương.
– Hotline: 1800 9400 – 0274 222 0222
– Email: dvkh@vntt.com.vn
– Facebook: https://facebook.com/eDatacenterVNTT
– Zalo OA: https://zalo.me/edatacentervntt
